سوغاتی خاص ایل سنگسر / تلاش بسیج سازندگی در راستای قطب بندی اقتصادی و رونق اقتصاد مقاومتی

به گزارش روابط عمومی سازمان بسیج سازندگی سپاه قائم آل محمد (عج) استان سمنان؛  آرشه نوعی پنیر تازه سرخ شده و یکی محصولات لبنی منحصر به فرد شهرستان سنگسر،استان سمنان است. آرشه با نام‌های دیگری همچون آروشه و حلوای آرشه نیز شناخته می‌شود. تاریخچه پیدایش آن را مربوط به بانویی به نام (زریشوم) در ۳۴۰۰ سال پیش می‌دانند که اولین بار توانسته بود این محصول مقوی و پرخاصیت را از پنیر تازه بدست آورد.

آرشه را می‌توان منحصر بفردترین محصول لبنی در بین بیش از ۳۰ نوع محصولات لبنی که مردم و علی الخصوص عشایر سمنان درست می‌کنند، نامید. این خوراک نمونه مشابه کمی دارد که نام آن همیشه در کنار نام سنگسر آورده می‌شود. معمولا آرشه را از پنیر تازه شیر گوسفند یا بز تهیه می‌کنند. عشایر و چوپانان معتقدند، شیر دامی که در بالا دست و مراتع پر از گل‌های معطر و دارویی چرا کرده برای تهیه آرشه مناسب‌تر است و طعم آن را خوشمزه‌تر می‌کند.

تقریبا روش تهیه آن در بین نواحی و عشایر مختلف یکسان است و بدین صورت است که : شیر تازه را روی حرارت گذاشته تا ولرم شود و با اضافه کردن مایه پنیر یا مواد مشابه پنیر بدست آید. پنیر بدست آمده را درون پارچه نازکی ریخته تا آب آن کشیده شود و بعد از آن به وسیله دست پنیر را هم می‌زنند تا یکدست و کمی شل شود. پنیر تازه را در دیگ بزرگ می‌ریزند و روی اجاق مخصوص می‌گذارند (در ییلاقات به آن آرشه کل می‌گویند) و آتش زیر دیگ را تنظیم می‌کنند. با یک قاشق بزرگ چوبی که «کلیز» نام دارد دو نفر به نوبت آن را به آرامی هم می‌زنند تا به صورت خمیر درآید. پس از کمی تفت دادن، مقداری زردچوبه به آن می‌افزایند. این خمیر به تدریج غلیظ می‌شود و روغن می‌اندازد. این روغن را «مامای وو» یا «مامای ووهو» می‌نامند. ماده روغن انداخته را نیز «حمیره» می‌گویند. البته قبل از بدست آمدن حمیره برخی به آن آرد یا سرشیر می‌افزایند که باعث سفت شدن پنیر و جداشدن روغن از آن می‌شود. بعد از اینکه روغن اضافه از ماده داخل دیگ را جدا کرده، دوباره هم می‌زنند تا روغن باقیمانده جذب ماده شود و آنقدر مواد را با کلیز به دیواره دیگ می‌زنند تا نرم شود سپس هم زدن را همان طور ادامه می‌دهند تا سرخ شود و محصول نهایی بدست آید. مدت زمان تهیه آرشه با توجه به مقدار مواد از ۳ تا ۵ ساعت متغیر است.

انواع آرشه

♦ حمیره : همان طور که قبلا اشاره شد ماده روغن انداخته را «حمیره» می‌نامند که پس از اضافه کردن آرد و تفت دادن بیشتر تبدیل به آرشه می‌شود.

♦ نیموا : اگر حمیره کاملا تفت داده نشود و قبل از آنکه تبدیل به آرشه کامل شود، از روی آتش بردارند، محصولی به دست می‌آید که «نیموا» نام دارد. این نوع آرشه دارای کیفیت خوبی است، زیرا بخشی از روغن وارهون جدا شده آن مجددا به آن افزوده می‌شود.

♦ جوشن آرشه : نیموا بعد از تفت دادن و سرخ شدن به جوشن آرشه تبدیل می‌شود.

♦ آرتن آرشه : اگر به آرشه مقدار بیشتری آرد اضافه شود و روغن آن بیشتر جدا شود، محصول بدست آمده را آرتن آرشه می‌گویند.

♦ لوری آرشه : لور آرشه نوعی از آرشه است که از آب پنیر تهیه می‌شود. آب پنیر را در ظرفی می‌ریزند و آن را تا زمانی که کف کند، حرارت می‌دهند. با ظاهر شدن ماده سفید رنگ، یک لیوان شیر به آن اضافه می‌کنند. پس از متراکم شده ماده سفید رنگ، حرارت را قطع می‌کنند. سپس مخلوط لور و آب لور را در داخل کیسه سفیدی می‌ریزند تا آب آن کاملا خارج شود. محصول به دست آمده «لور» نام دارد. از لور تازه بدون نمک، آرشه درست می‌کنند که طرز تهیه آن همانند آرشه پنیر است. آرشه لور دارای کیفیت پایین‌تری نسبت به آرشه پنیر است.

مشتقات آرشه

♦ مامای وو : همان طور که گفته شد مامای وو یا روغن پنیر، در حین تفت دادن آرشه به دست می‌آید و در طب سنتی به عنوان ضماد در شکستگی، ترمیم زخم و رفع کوفتگی استفاده می‌شود. از مامای وو دو محصول به نام‌های «وارهون» و «لهو» نیز تهیه می‌شود.

♦ وارهون : مامای وو پس از مقداری تفت دادن، تبدیل به ماده‌ای به نام «وارهون» می‌شود. وارهون نوعی روغن زرد پنیر است که مصرف خوراکی دارد.

♦ لهو : لهو، آرشه خالص است که در جریان حرارت دادن وارهون و پس از برداشت آن، در ته دیگ باقی می‌ماند و به عنوان ماده افزودنی در پخت برخی از انواع نان استفاده می‌شود.

مهدی کاشفی رئیس سازمان بسیج سازندگی استان سمنان در خصوص تلاش های این سازمان در راستای قطب بندی های اقتصادی برای هر شهرستان و رونق اقتصاد مقاومتی گفت: بسیج با راه اندازی قطب های کارآفرینی و صندوق‌های قرض‌الحسنه اشتغال زا، موتور محرکه ای است که برای هرکسی با قدرت ریسک کم، شرایط فراهم کرده تا بتواند وارد بازار و اقتصادی شود.

وی با اشاره به الزام مدیریت زنجیره ارزش محصولات مزیت دار منطقه اظهار داشت: باید در سال مهارم تورم و رشد تولید در هر شهرستان برای حمایت حداکثری در عرصه قطب های صنایع تبدیلی است.

رئیس سازمان بسیج سازندگی استان با اشاره به شناسایی 8 قطب اقتصادی و صنایع تبدیلی برای هر شهرستان از استان سمنان افزود: خوشبختانه الگوهای زیادی متناسب با شرایط بومی هر منطقه شناسایی شده است و تلاش می کنیم در امتداد وظایف و برنامه های دستگاه های اجرایی، روشهای دیگری را نیز برای توسعه اقتصادی مردم محور شناسایی و اجرایی کنیم .

وی افزود: پس از تشریح و گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی در سال های گذشته و همچنین اجرای کارهای مدل ساز به سمت ایجاد قطب های اقتصادی حرکت کرده ایم و تلاش می کنیم اقتصاد را در نظام خوشه بندی وارد عرصه های نوین بسته بندی و صادرات کنیم تا طرف های تقاضای این محصولات نیز افزایش یابد.

مهدی کاشفی تصریح کرد: یکی از هدف­های مهم در زمینه پیشرفت اقتصاد کشور، تقویّت صنایع کوچک اقتصادی است ، راه­ اندازی صنایع کوچک کشاورزی برای عرضه فرآورده­های مختلف به بازار یکی از مصداق های اقتصاد مقاومتی است تا مردم را کمک کنیم که خودشان در راه پیشرفت اقتصاد کشور فعالیّت مؤثر داشته باشند.